Dvadeset i treće godine trećeg milenijuma, kada se objavljuje Antologija srpske drame izvedene na pozorišnim Susretima u Brčkom, zaokružuje se jedan programski ciklus, koji se odnosi na izdavačku djelatnost i objavljivanje antologija drama. Kroz pet Antologija koje su izašle u razdoblju od 2019 – 2023. godine, objavljeni su najznačajniji dramski tekstovi (njih 87), koji su na trajan način obilježili petodecenijsko trajanje Susreta. Među koricama pet Antologija, od kojih je svaka objavljena u po četiri toma, svoje mjesto su zuauzeli dramski tekstovi i autori koji su izuzetno afirmisali cjelokupni južnoslovenski dramski spisateljski opus.
Kroz Antologije drama svi zainteresovani mogu doći do spoznaja što se sve igralo na pozornici Susreta, i kako su tekli razvojni dramski trendovi svake od nacionalnih drama, kao i one regionalne, južnoslovenske. Dramski tekstovi koji su izvedeni na festivalskoj pozornici u Brčkom od 1974-2023. godine konstituišu svojevrsni vidljivi interkulturalni i intertekstualni dijalog koji je posvećen teatru i dramskom spisateljstvu. Takav dijalog je u daljnjem ispoljavanju posvećen i svakoj posebnoj dramskoj baštini unutar korpusa istorodnih jezika koje svi razumiju i za koje ne treba poseban prevodilac. Tako nešto se istovjetno odnosi, kako na srpsku, tako i bošnjačku i hrvatsku dramsku baštinu. Pomenuti mozaik specifičnih individualnih poetika determiniše pluralizam konvencionalne definisanosti i strukturnog određenja festivalskog bitisanja pozorišnih Susreta. Antologijski tekstovi dramskih igranja će posebno biti zanimljivi onima koji nisu mogli prisustvovati festivalskim zbivanjima, neposredno, u danima njihovih igranja na festivalskoj pozornici.
Počev od 2019. pa preko 2020. i 2021, do 2022. i zaključno sa 2023. godinom, objavljeno je pet Antologija drama koje su izvedene u okviru Festivala pozorišnih / kazališnih Susreta. Objavljeni su dramski tekstovi koji su bili pobjednici Susreta pozorišta/kazališta u Brčkom od 2002-2019 (Antologija BH drame kazališnih Susreta), odnosno 1974-1991.godine (Antologija južnoslovenske drame Susreta pozorišta / kazališta). Tekstovi bošnjačke drame koji imaju antologijski karakter, a koji su izvedeni na Susretima pozorišta/kazališta, a nisu nagrađivani, objavljeni su u ediciji koja je izašla 2021.godine. Dvadeset i druge godine trećeg milenijuma objavljemi se tekstovi iz hrvatske drame koji imaju antologijski karakter i koji zauzimaju svoje zapaženo i posebno mjesto u četrdeset kazališnih susretanja. I poslednja Antologija srpske drame igrane na Susretima pozorišta objavljena je 2023.godine. Kroz pet navedenih Antologija dramskih tekstova zaokružuje se jedan programski krug koji obuhvata četrdeset pozorišnih / kazališnih Susreta tokom pet decenija trajanja.
Sve predstave, izvedene na Festivalu, nastale na spisateljskoj strukturi srpske dramske književnosti nisu tokom trajanja Susreta dobijale nagrade za tekst, što je i razumljivo. Međutim, mnogi protagonisti pozorišnog čina, koji su uzeli učešća u njima, nagrađeni su za svoje kreacije i zauzimaju bitno mjesto u tradiciji trajanja brčanskog Festivala. Objavljivanjem tekstova srpskih dramskih autora, u ovoj četvorotomnoj antologiji, obrađuje se široki tematsko-motivski raspon dramatike u razdoblju od gotovo dva ipo vijeka, od Sterije i Nušića do najnovijih dramskih prikazanja koja se provjeravaju na autentičnim scenskim prikazivačkim vrijednostima. Višeslojna struktura dramskih tekstova srpskih dramskih autora, kroz mnogobrojnu simboliku pojava i činjenica doprinosi povezivanju među južnoslovenskim dramatikama posebno, kao i u cjelovitoj regionalnoj spisateljskoj produkciji.
Izdanje “Antologija srpske drame i Susreti pozorišta” obuhvata četiri toma u kojima je uvršteno dvadeset tekstova srpske dramske baštine, koji su izvedeni na Susretima u radoblju od 1974-2023.godine. Pored autora koji pripadaju krugu nove srpske dramske baštine, i koji stvaraju na prelazu vjekova, XX u XXI, tu su i pojedini autori (Branislav Nušić, Jovan Sterija Popović, Bora Stanković) koji pripadaju dramatologiji druge polovine XIX i prve polovine XX vijeka, iz razloga što su njihove temeljne dramske strukture doživjele nove i drugačije intervencije u predstavi, a što je rezultat rada, prije svega, reditelja (Andraš Urban, Egon Savin) i njihovog specifičnog i originalnog pristupa inscenaciji.
Svi živi autori, kao i naslednici autorskih prava ili institucije koje su otkupile pravo na inscenaciju, su dali saglasnost da se konkretne drame nađu u pomenutoj Antologiji.
U prvi tom Antologije su uvršteni dramski tekstovi: „Koštana“ (Bora Stanković), „Narodni poslanik“ (Branislav Nušić), „Siroti mali hrčki“ (Gordan Mihić), „Bela kafa“ (Aleksandar Popović) i „Porodične priče“ (Biljana Srbljanović)
Dramski tekstovi koji su ušli u drugi tom Antologije su: „Rodoljupci“ (Jovan Sterija Popović), „Vlast“ (Branislav Nušić), „Sveti Georgije ubiva aždahu“ (Dušan Kovačević), „Velika bijela zavjera“ (Dimitrije Vojnov) i „Hadersfild“ (Uglješa Šajtinac).
Treći tom Antologije srpske drame na Susretima pozorišta čine dramski tekstovi: „Pokojnik“ (Branislav Nušić), „Metro-priče iz bijelog svijeta“ (Miroljub Nedović), „Brod za lutke“ (Milena Marković), „Generalna proba samoubistva“ (Dušan Kovačević) i „Mali mi je ovaj grob“ (Biljana Srbljanović).
Dramski tekstovi koji su uvršteni u četvrti tom Antologije su: „Sabirni centar“ (Dušan Kovačević), „Radnička hronika“ (Petar Mihajlović), „Otac i sin“ (Nebojša Romčević), „Moj brat“ (Nebojša Bradić) i „Zlatno doba“ (Željko Stjepanović).
Mnogi od dramskih tekstova ili njihovi pojedini segmenti srpske dramske baštine koja je izvedena na Susretima predstavljaju veoma snažno utisnutu sliku, kako u svijesti doživljavaoca teatra, tako i u širem teatarskom i kulturnom obrascu. U scenskim inscenacijama raznih pozorišnih protagonista dramske strukture, priredjene u ovoj Antologiji, konstituišu specifične dramske dionice, melodije, intonacije, govorne radnje i slične scenske znakove. Mnoga vremena i festivalski formati nisu bili baš najpogodniji za igranje komada srpskih dramatičara. Ali su oni izdržali sve turbulencije, koje su ponekad opravdano, a mnogo više neopravdano izazivali, i svojim trajanjem dobili antologijsku i festivalsku istorijsku potvrdu. Publika koja je gledala pozorišne komade po tekstovima priredjenim u ovoj četvorotomnoj Antologiji se mijenjala, a mijenjali su se i pozorišni izvodjački protagonisti. Pojedine dramaturške intervencije reditelja ili adaptatora tekstova su pratile bilo vremena, što je povećavalo odgovornost onih koji se u konkretnom trenutku nađu na festivalskoj pozornici Susreta i koji tumače likove iz priređene antologijske srpske dramske baštine.
Pišu: Srdjan Vukadinović Jakov Amidžić
Svi članci objavljeni na internet stranici Radija Brčko (www.radiobrcko.ba) isključivo su vlasništvo redakcije. Radio Brčko dopušta ograničeno i povremeno prenošenje članaka sa svoje internet stranice u drugim medijima. Drugi mediji smiju prenijeti informacije iz pojedinih članaka sa Internet stranice Radija Brčko (www.radiobrcko.ba) isključivo kao kratku vijest od najviše četiri reda (300 slovnih znakova), uz obavezno navođenje izvora (Radio Brčko), pri čemu su on-line izdanja dužna objaviti link na originalni tekst na web stranicu radiobrcko.ba, ukoliko s uredništvom portala nije postignut dogovor o drugačijim uslovima. Radio Brčko je odlučan u nastojanju da zaštiti svoje intelektualno vlasništvo i rad svojih autora. Ukoliko se bilo koji dio teksta ili informacija iz teksta objavljenog na internet stranici www.radiobrcko.ba prenese suprotno ovim pravilima, protiv prekršioca će biti pokrenut pravni postupak pred Osnovnim sudom Brčko distrikta. Za detaljnije informacije o uslovima korištenja kliknite na
USLOVI KORIŠTENJA.